با گسترش کاربردهای اینترنتی، از تماشای ویدیوهای آنلاین گرفته تا استفاده از اپلیکیشنهای تعاملی و سرویسهای ابری، نیاز به ارتباطاتی سریعتر و ایمنتر نسبت به گذشته بیش از پیش احساس میشود. در گذشته، پروتکل TCP (پروتکل کنترل انتقال) بهعنوان ستون فقرات انتقال داده در اینترنت شناخته میشد. اما با وجود پایداری و گستردگی استفاده از آن، TCP دارای محدودیتهایی است که باعث ایجاد تأخیر در بارگذاری صفحات، کاهش سرعت انتقال اطلاعات و ضعفهایی در زمینه امنیت میشود. برای حل این مشکلات، گوگل پروتکلی نوین به نام QUIC معرفی کرده که بهتدریج در حال تبدیل شدن به یکی از پایههای اصلی ارتباطات اینترنتی آینده است.
QUIC مخفف عبارت Quick UDP Internet Connections است و همانطور که از نام آن پیداست، مبتنی بر پروتکل UDP (پروتکل دیتاگرام کاربر) ساخته شده است. بر خلاف TCP که ارتباطات را بهصورت ترتیبی و با کنترل دقیق جریان مدیریت میکند، QUIC از انعطافپذیری UDP استفاده کرده و قابلیتهایی را به آن افزوده که معمولاً در لایههای بالاتر (مانند امنیت TLS و کنترل ازدحام) پیادهسازی میشدند. این پروتکل با هدف کاهش تأخیر در برقراری ارتباط و افزایش امنیت طراحی شده است.
یکی از مهمترین مزایای QUIC، کاهش چشمگیر زمان راهاندازی ارتباط است. در پروتکل TCP همراه با رمزنگاری TLS، برای برقراری ارتباط ایمن، چندین مرحله «دستفشردن» (handshake) لازم است که زمانبر هستند. در حالیکه در QUIC، مراحل برقراری ارتباط و تبادل کلید رمزنگاری در یک مرحله ادغام شدهاند، که منجر به کاهش قابلتوجه تأخیر اولیه میشود. به همین دلیل است که باز کردن صفحات وب یا شروع تماشای یک ویدیو با استفاده از QUIC، سریعتر احساس میشود.
از نظر امنیت، QUIC به صورت ذاتی و از پایه با استفاده از نسخه پیشرفتهای از TLS (نسخه 1.3) پیادهسازی شده است. به بیان سادهتر، هیچ ارتباطی در QUIC بدون رمزنگاری برقرار نمیشود. این ویژگی، برخلاف TCP است که میتواند بدون رمزنگاری هم استفاده شود و همین موضوع آن را در برابر برخی حملات آسیبپذیر میکند. علاوه بر آن، به دلیل اینکه اطلاعات رمزنگاریشده به صورت بستههای مستقل (packet-based) منتقل میشوند، حملات معمولی مانند استراق سمع یا بازپخش دادهها در QUIC عملاً بیاثر هستند.
مزیت دیگر QUIC مدیریت بهتر ازدحام شبکه است. این پروتکل از الگوریتمهای پیشرفته کنترل ازدحام بهره میبرد و قادر است بهطور هوشمند مسیرهای بهینه برای انتقال داده را شناسایی کند. همچنین، به دلیل اینکه چندین جریان (stream) بهصورت مستقل در یک اتصال QUIC برقرار میشوند، تأخیر در یک جریان باعث توقف بقیه جریانها نمیشود. این موضوع که به آن "عدم بلوکهسازی سر خط" (head-of-line blocking) میگویند، در TCP یکی از نقاط ضعف مهم محسوب میشد.
در حال حاضر، بسیاری از مرورگرها از جمله Google Chrome و Microsoft Edge بهصورت پیشفرض از QUIC برای اتصال به سایتهایی که این قابلیت را پشتیبانی میکنند، استفاده میکنند. همچنین، شرکتهای بزرگی مانند Cloudflare، Facebook و YouTube نیز بهصورت گسترده از QUIC بهره میبرند. این روند نشاندهنده استقبال گسترده از این پروتکل است.
با این حال، QUIC هنوز در حال توسعه و بهینهسازی است و برخی چالشها، مانند پیادهسازی در تجهیزات شبکه سنتی (مثلاً فایروالها و روترهای قدیمی)، همچنان باقی است. چون QUIC مبتنی بر UDP است و برخی تجهیزات فقط رفتار TCP را دقیق بررسی میکنند، ممکن است در برخی شبکهها نیاز به بروزرسانی زیرساخت وجود داشته باشد.
در مجموع، پروتکل QUIC گامی بزرگ در جهت ارتقای کیفیت تجربه کاربری اینترنت، افزایش سرعت بارگذاری، و بهبود امنیت ارتباطات آنلاین به شمار میآید. با توجه به رشد سریع خدمات اینترنتی و نیاز به ارتباطات آنی، انتظار میرود در سالهای آینده QUIC به یکی از اجزای اصلی زیرساخت اینترنت جهانی تبدیل شود.